Kapadokya, İç Anadolu Bölgesi’nde yer alan ve doğal ile kültürel mirasıyla öne çıkan eşsiz bir bölgedir. Nevşehir ve Kayseri illeri arasında konumlanan bu bölge, Kalkolitik Dönemden beri kesintisiz bir yerleşim alanı olmuştur. Erciyes ve Hasan Dağı tüflerinin rüzgar ve su erozyonuyla şekillendirdiği peribacaları ve kayaya oyma mekanlar, bölgenin en dikkat çekici özelliklerindendir.
Kapadokya, Göreme başta olmak üzere tarihi ve doğal güzellikleriyle dikkat çeker. 7-13. yüzyıllar arasında baskılardan kaçan Hristiyanlar için bir sığınak ve dini merkez haline gelmiştir. Göreme Milli Parkı, Derinkuyu ve Kaymaklı Yeraltı Şehirleri, Soğanlı Arkeolojik Alanı gibi birçok tarihi nokta, UNESCO Dünya Miras Listesi‘nde yer almaktadır. Bölge, her mevsim ziyaret edilebilecek bir turizm merkezi olma özelliğini taşımaktadır.
Ürgüp-Ortahisar yolu girişinde yer alan Çatalkaya Peribacası, Kapadokya bölgesinin en dikkat çekici doğal anıtlarından biridir. Ortahisar Kasabası ise tarihi ve kültürel zenginlikleriyle öne çıkar. Burada, Ortahisar ve İshak Kalesi, bölgenin tarihi mirasını yansıtan önemli yapılar arasında yer almaktadır. Ayrıca, Bizans dönemi kaya oyma yapıları da dikkat çekmektedir. Bunlardan biri Hallaç Manastırı, diğeri ise Fırkatan (Aynalı) Kilisesi olup, Ortahisar-Göreme yolu solunda konumlanmaktadır.
Doğal güzellikleriyle de ünlü olan Kızılçukur Vadisi, benzersiz kaya oluşumları ve bölgedeki tarihi yapıların etkisiyle turistler için önemli bir gezilecek yerdir. Vadinin içinde, Bizans dönemi kaya oyma Üzümlü Kilise ve ona ait müştemilatlar da ziyaretçilere açılmaktadır. Bu alanlar, Kapadokya’nın hem doğal hem de kültürel mirasını bir arada sunmaktadır.
Türkiye’de Peri Bacaları Nerede?
Peri Bacaları, Türkiye’nin Nevşehir ilinde, Kapadokya bölgesinde yer almaktadır. İç Anadolu Bölgesi’nde bulunan bu doğal oluşumlar, özellikle Göreme, Ürgüp, Avanos, Uçhisar, Ortahisar ve Çavuşin gibi yerlerde yoğun olarak görülmektedir.
Peri bacaları, Erciyes, Hasan Dağı ve Güllü Dağ‘ın milyonlarca yıl önce püskürttüğü lav ve küllerin zamanla rüzgar ve su tarafından aşındırılmasıyla oluşmuştur. Kapadokya’nın simgesi haline gelen bu doğal yapılar, bölgeyi ziyaret eden turistlerin en çok görmek istediği yerlerden biridir. Nevşehir’in yanı sıra Kayseri, Aksaray ve Niğde illerinde de bazı peri bacası oluşumları bulunmaktadır. Ancak en ünlü ve yoğun olarak görülenleri Nevşehir Kapadokya’dadır.
Peribacaları Nasıl Oluştu?
Peribacaları, dünyada yalnızca Türkiye’nin Nevşehir ilinde, Kapadokya bölgesinde görülen eşsiz doğal oluşumlardır. Bölge, Kızılırmak, Damsa Çayı, Nevşehir Çayı, Oylu ve Kermil Dağları gibi doğal engellerle çevrelenmiştir ve yaklaşık 288 km² genişliğindedir.
Peribacalarının bulunduğu bölge, Miyosen dönemi boyunca bazalt lavları ile örtülmüştür. Ardından, Pliyosen dönemi sırasında andezit ve bazaltlar yüzeye çıkmış ve Erciyes Dağı’ndan püsküren tüfler bu alanı tamamen kaplamıştır. Bölge, uzun yıllar süresince çeşitli jeolojik değişimlere uğramış ve Kuvaterner dönemi başlarında ise bugünkü görünümünü kazanmıştır. Bu dönemdeki volkanik etkinlikler son bulmuş ve bölge, bu noktadan sonra çok büyük değişiklikler geçirmemiştir. Sonuç olarak, Peribacaları bu dönemlerin etkisiyle oluşmuş ve bugünkü halini almıştır.
Bu benzersiz oluşumlar, volkanik faaliyetler sonucunda meydana gelmiştir. Erciyes, Hasan Dağı ve Güllü Dağ‘ın püskürttüğü tüf tabakaları zamanla yağmur suları, rüzgar ve seller tarafından aşındırılmıştır. Üst kısımdaki bazalt ve andezit kayaları, alttaki tüf tabakasından daha sert olduğu için, aşınmaya karşı direnç göstermiştir. Böylece, alt kısmı aşınan ve üst kısmı korunan konik şekilli yapılar ortaya çıkmıştır.
Peribacalarının oluşumu, Dördüncü Zaman’ın (Kuvaterner) başlarında tamamlanmıştır. Günümüzde ise fiziksel aşınma ve ufalanma süreci devam etmekte, sel suları ve rüzgar, peribacalarının şekillenmesine katkıda bulunmaktadır. Kapadokya’nın Ürgüp, Göreme, Avanos, Uçhisar, Ortahisar ve Çavuşin gibi bölgelerinde en yoğun şekilde görülmektedir.